Madende bir kaza olduğu zaman herkesin içinde bir umut olur; ama kaza bölgesinden genelde kötü haber gelir ve o kötü habere yenileri eklenir. Bu sefer böyle olmadı, hikâyemiz Şili’den..
5 Ağustos 2010 Perşembe günü, Şili’de, bakır ve altın çıkarılan bir madenin ana girişinin çökmesiyle 33 madenci göçük altında kalmış. Olaydan 17 gün sonraysa, kurtarma ekipleri, göçükte mahsur kalan madencilerle bağlantı kurabilmiş. Madencilerin tümünün hayatta olduğu belirtiliyor. Mahsur kalan madenciler, Copiapo kenti yakınlarındaki San Jose madeninde dikey olarak yerin yaklaşık 700 metre altında çalışıyorlarmış. Reuters haber ajansın verdiği bilgiye göre, madenciler küçük bir ev büyüklüğündeki bir sığınakta sınırlı miktarda yiyecekle hayatta kalmayı başarmışlar.
Madencilerin hayatta olduklarına dair ilk işaret, kurtarma ekiplerinin kazılar sırasında çekiç sesleri duymalarıyla alınmış. Ardından, madendeki sığınağa denetlemek için sondaj yoluyla açılan delikten bir çubuk indirilmiş ve madenciler bu çubuğa bir not iliştirerek, hayatta olduklarını yukarıdakilere bildirmiş. Şili Cumhurbaşkanı Sebastian Pinera, notun alınması üzerine, haberi kamuoyuyla paylaşmış.
Español: Mensaje de los mineros atrapados tras el Accidente en el yacimiento San José de 2010
English: Miners’ message of 2010 Copiapó mining accident. It says “We are fine in the shelter the 33″ [of us].
Şimdiyse, açılan küçük tünelden madencilere yüksek enerji veren yiyecekler ulaştırılıyor. Ayrıca gıdanın yanı sıra, açılan küçük tünelden madencilerle iletişim kurmak için de cihazlar indiriliyor. 33 madencinin tünelden içeriye sarkıtılan bir video kameraya çekilmiş siyah-beyaz görüntüleri mevcut ve uzatılan telefon hattıyla da hepsinin konuştuğu bildiriliyor.
Bir miktar su ve yiyecek stokları olan madencilerin, bunları çok sıkı bir rejime göre aralarında paylaştırdıkları belirtiliyor. Madencilerin anlatımlarına göre, 33 madenciden her biri 48 saatlik bir süre boyunca sadece iki çay kaşığı ton balığı, bir yudum süt ve yarım bisküvi ile beslenerek ellerindeki stoğun bitmemesini sağlamış. Şili’nin madencilik bakanı Laurence Golborne maden işçilerinden bazılarının mide kramplarıdan şikayetçi olduğunu; fakat bunun haricinde sağlık durumlarının gayet iyi olduğunu açıkladı.
Hayatlarından umut kesildikten sonra, tümünün sağ olduğu ve madendeki bir sığınakta olduklarının anlaşılması Şili’de bayram havası yaratmış; ama mahsur kalan madencileri çıkarmak için açılması gereken tüneli kazmanınsa aylar sürebileceğini belirtiyor. Bu sürenin 4 ay olabileceği mahsur kalan madencilere söylenmiş. Bu uzun süreyi iyi yönetmek isteyen yetkililer, madencilerin depresyona girmemeleri için Amerikan Uzay ve Havacılık Yönetimi’nden (NASA), uzun uzay yolculuklarında, astronotların morallerinin nasıl iyi tutulduğuyla ilgili deneyimlerini aktarması istemiş.
İşçilerin, çıkmaları için kazılan 66 santimetre genişliğindeki tünelden çıkabilmeleri için ince kalmaları gerekiyor. Bu yüzden, madencilere uzun bekleyiş boyunca uygulayacakları bir egzersiz programı da verilecek. Ayrıca Şilili mühendisler, en az 4 ay sürecek olan kurtarma çalışmalarını hızlandırmak için yeni bir plan üzerinde çalışıyorlar. Yeni planda, sığınağa inen küçük çaplı tünelin genişletilmesi öngörülüyor. Böylece madencilerin düşünülen süreden iki ay önce kurtulabileceği belirtiliyor.
32′si Şilili ve 1′i Bolivyalı olan 33 kişinin adları şöyle..
Claudio Acuña Cortés, Juan Carlos Aguilar Gaete, Osman Isidro Araya Araya, Samuel Ávalos Acuña, Florencio Ávalos Silva, Renán Anselmo Ávalos Silva, Carlos Alberto Barrios Contreras, Jonny Barrios Rojas, Carlos Bugueño Alfaro, Raúl Enrique Bustos Ibáñez, Pedro Cortez Contreras, Jorge Galleguillos Orellana, Mario Gómez Heredia, José Henríquez González, Daniel Herrera Campos, Juan Andrés Illanes Palma, Franklin Lobos Ramírez, Carlos Mamani (Bolivya) José Ojeda Vidal, Edison Peña Villarroel, Omar Orlando Reigada Rojas, Esteban Rojas Carrizo, Pablo Rojas Villacorta, Jimmy Alejandro Sánchez Lagues, Darío Arturo Segovia Rojas, Víctor Segovia Rojas, Mario Sepúlveda Espinaze, Ariel Ticona Yáñez, Luis Alberto Urzúa Irribarren, Alex Richard Vega Salazar, Richard Villarroel Godoy, Claudio Yáñez Lagos, Víctor Zamora Bugueño.
Daha fazla bilgi için..
– Accidente en el yacimiento San José de 2010 (İspanyolca)
– 2010 Copiapó mining accident (İngilizce)
Durum Güncellemesi
5 Ağustos 2010 Perşembe günü, Şili’de, bakır ve altın çıkarılan bir madenin ana girişinin çökmesiyle 33 madenci göçük altında kalmıştı. 69 gündür yeraltında kurtarılmayı bekleyen 33 madenci birer birer 622 metre derinlikten çıkarıtıldı. 71 santimetre çapındaki kurtarma kuyusuna indirilen çelik kapsülle (Zümrüdüanka Kuşu’yla) çıkarılan her bir madencinin yüzeye ulaşması yaklaşık 45 dakika sürdü.
Madenciler, 69 gün boyunca sıcaklığın 30 derece, nem oranının ise yüzde 85 olduğu bir ortamda yaşamışlardı. Bir ara bu durumun yükünü en aza indirmek isteyen Şilili yetkililer NASA’dan beslenme, tıbbi ve davranışsal sağlık sorunları gibi konularda uzman kişilerden teknik destek almıştı. Ayrıca NASA ekibi, madencileri çıkarmak için tasarlanmış çelik kapsüle (kurtarma kafesine) ilişkin önerilerde de bulunmuştu.
Şili’deki madencileri kurtarma operasyonu planlama ve işlem aşamasında mühendislilk uzmanlarının büyük çabasını gerektirdi; ama birçokları, madencilerin öyküsünden eksik olmayan 33 sayısının da kurtarma operasyonunun başarılı gitmesinde payı olduğuna inanıyor. Şili’de yaygın olan batıl inançlardan biri, 33 sayısına özel bir anlam yüklüyor. Hz. İsa peygamberin 33 yaşındayken çarmıha gerildiğine inanıldığı için, nüfusun çoğunluğu Katolik olan Şili’de -ve diğer birçok Katolik ülkede- bu sayıyı uğurlu sayanlar var.
– Yerin altında mahsur kalan madencilerin sayısının tamı tamına 33 olması, Şili’de kimsenin gözünden kaçmadı.
– Sondaj makinasının yerin altına inen kurtarma tünelini açması da ne bir gün fazla, ne bir gün eksikti; tam 33 gün sürdü.
Madenci yakınları daha kurtarma operasyonuna girişilmeden, 33 sayısının kendilerine umut verdiğini söylüyordu; ama 33 sayısının hikmetine inananlar sadece madenciler ve aileleri değil. Şili Cumhurbaşkanı Sebastián Piñera’da bu sayının uğurundan bahsetmeyi ihmal etmedi. Piñera, ilk madenci sağ salim yukarı çıkartıldıktan sonra televizyon kameraları önünde yaptığı konuşmada, 33 sayısının sihrine değindi. Madencilerin kurtarıldığı günün tarihini de aynı gözle okuyan çok sayıda kişi var. 13 Ekim 2010 tarihini 13-10-10 olarak yazan Şilililer, üç sayının toplamının 33 etmesini bir rastlantı olarak görmüyor; ama bu konuda daha şüpheci bir zihniyette olanlar, kurtarma operasyonuna başlanmasını gece yarısını biraz geçtikten sonraya erteleyen yetkililerin bu sihirde bir parmağı olabileceği kanısında.
Onca curcunadan sonra Piñera, Şili’de madencilerin asla insanlık dışı koşullarda çalışmalarına izin verilmeyeceğini söylemiş. San Jose Madeni’ndeki kazanın tekrarlanmasını önleme amacıyla da yeni bir yasa tasarısı hazırlama sözü vermiş ve madencilerin güvenliğinin gelişmiş ülkelerdeki meslektaşlarıyla aynı düzeyde olacağını eklemiş. Umarım bunlar havada kalmaz diyerek kurtulan madencilere Türkiye’den geçmiş olsun dileklerimiz gönderelim. Bu gibi durumlarda bizim ülkemizde “Verilmiş sadakanız varmış..” diye eklenir demeyi de unutmayalım..
Daha fazla ayrıntı için bbc.co.uk/news/special_reports/chile_mine
Kurtarma operasyonunun grafiğini ve görüntüler için bbc.co.uk/news/world-latin-america-11527129
Kaynakça
BBCTürkçe, 2010. Şili’de 17 gün göçük altında kalan madenciler hayatta, BBC Türkçe Servisi, Londra, İngiltere, bbc.co.uk/turkce/haberler/2010/08/100823_chile_mine.shtml, 25 Ağustos 2010 tarihinde ulaşıldı.
BBCTürkçe, 2010. Şilili madencilere göçük altında aylarca kalabilecekleri söylenmedi, BBC Türkçe Servisi, Londra, İngiltere, bbc.co.uk/turkce/haberler/2010/08/100824_chile_miners_speak.shtml, 25 Ağustos 2010 tarihinde ulaşıldı.
BBCTürkçe, 2010. Şilili madencilere zor itiraf: Daha haftalarca bekleyeceksiniz, BBC Türkçe Servisi, Londra, İngiltere, bbc.co.uk/turkce/haberler/2010/08/100826_chile_long_wait.shtml, 26 Ağustos 2010 tarihinde ulaşıldı.
BBCTürkçe, 2010. Şilili madenciler için ‘alternatif kurtarma planı’, BBC Türkçe Servisi, Londra, İngiltere, bbc.co.uk/turkce/haberler/2010/08/100829_chile_miners.shtml, 29 Ağustos 2010 tarihinde ulaşıldı.
BBCTürkçe, 2010. Madenciler ve 33 rakamının sihirli gücü, BBC Türkçe Servisi, Londra, İngiltere, bbc.co.uk/turkce/haberler/2010/10/101013_chile_superstition.shtml, 16 Ekim 2010 tarihinde ulaşıldı.
BBCTürkçe, 2010. Şili liderinden ‘maden güvenliği’ sözü, BBC Türkçe Servisi, Londra, İngiltere, bbc.co.uk/turkce/haberler/2010/10/101015_chile_mine.shtml, 16 Ekim 2010 tarihinde ulaşıldı.
NASA, 2010. NASA Provides Assistance to Trapped Chilean Miners, News & Features, NASA, Washington, USA, nasa.gov/news/chile_assistance.html, accessed at October 16th 2010.
NTVMSNBC, 2010. İşte mucize kurtuluşun grafiği, Genel, Dünya, NTVMSNBC, Santiago, Şili, ntvmsnbc.com/id/25140202, 16 Ekim 2010 tarihinde ulaşıldı.
