Türkiye’nin Diri Fay Haritası

Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, mevcut Türkiye Diri Fay Haritası‘nı güncelledi, yeniledi.. En dikkat çekici husus şu; fay sınıflaması. Faylar 4 sınıf altında; deprem yüzey kırığı, Holosen fayı, Kuvaterner fayı ile olası Kuvaterner fayı veya çizgisellik olarak tanımlanmış. Sanırım, fayların bu kadar alt dalda tanımlanmasının nedeni, aktif tektonik ya da neotektonik. Bana kalsa deprem yüzey kırığı yerine de Antroposen fayı derdim.. Bir anomali, deprem yüzey kırığı görülmeyen Van Depremi sınıfta kalmış durumda..

Yenileme çalışmaları 2004 ile 2011 yılları arasında gerçekleşmiş. Yeni haritalar; 1/25.000, 1/250.000 ve 1/1.250.000 ölçeğinde hazırlanmış. Faylarla ilgili uzunluk, nitelik, geometri ve segment* (parça) yapısı, aktivitesine ilişkin bulgular, oluşum yaşı ve uzun-kısa dönem kayma hızları hakkında bilgiler verilmiş. Buna göre, 1992′deki haritada 150 fay veya fay zonu (hattı, alanı, bölgesi) varken, 2012′de bu sayı 326′ya çıkmış. Ayrıca 5,5 ve üzerindeki büyüklükte deprem üretebilecek 485 fay segmenti saptanmış.

Ömer Emre, Tamer Yiğit Duman ve Selim Özalp tarafından hazırlanan ve 2012′de basılan Türkiye’nin diri fay haritası. Görüntü: MTA.

Aşağıda pafta pafta MTA tarafından saptanmış diri/etkin/aktif fayların haritaları bulunmaktadır. İndirilemeyen paftalarda, MTA tarafından diri/etkin/aktif fay varlığı saptanamamıştır. 1/250.000 ölçekli paftaları indirmek için görüntüye tıklamanız yeterli!

Sıkı (!?) güvenlik önlemleri alınmış MTA fay kazı alanından bir kare, Yeniköy (Simav, Kütahya). Haritalar basıldı; ama çalışmalar durdurak devam ediyor. 2012 sonbaharında, Fuat Hoca ve arkadaşlarla arazide gezerken MTAlılara rastladık, buradan Hasan Abi’ye selam olsun. MTA, hâlâ capcanlı, dipdiri Simav Fayı üzerinde çalışıyor. Yanlış hatırlamıyorsam, Yeniköy (Simav) ve Sofular Mahallesi’nde (Pazarlar) araştırma hendekleri (çukurları) açılmıştı, paleosismolojik çalışmalar.. Fotoğraf: Bahadır Güler

Unutmadan, 1996′da Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’na bağlı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi tarafından yayımlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası 1992 tarihli MTA’nın Türkiye Diri Fay Haritası’nı temel almıştı. Yeni harita bununda güncellenmesini gerekli kıldı. Yeni deprem bölgeleri haritasını bekliyoruz.. Güncelleme bitmez; ama bu harita ülkemiz için çok büyük bir çalışma, çalışan veya katkı sunan herkesin eline koluna sağlık..

Fuat Şaroğlu, Ömer Emre ve İsmail Kuşçu tarafından hazırlanan ve 1992′de basılan Türkiye’nin diri fay haritası. Görüntü: MTA.
Bülent Özmen, Murat Nurlu ve Hüseyin Güler tarafından hazırlanan Türkiye’nin deprem bölgeleri haritası. Görüntü: AFAD

Kaynakça
MTA, MTA Tarafından Yenilenen Türkiye Diri Fay Haritası, 22 Haziran 2012
MTA, Yenilenmiş Türkiye Diri Fay Haritaları ve Deprem Tehlikesinin Belirlenmesi Açısından Önemi [.ppt uzantılı sunum], 22 Haziran 2012
MTA, Yenilenmiş Diri Fay Haritaları, 25 Kasım 2012

Dipnot:
Segment’i kısaca irdelemek gerekirse; ana fayların tüm uzunluğu, tek seferde büyük bir deprem üretmez. Ana fay, yalnızca belli bir yerden yırtılır. Bu ana faydaki fay yırtılmalarının muhtemel bölümlerine fay parçaları (segmenti) denir.