Finlandiya’da hükümete bağlı çevre kuruluşu, Baltık Denizi altından Rusya’dan Almanya’ya uzanacak Nord Akım Doğalgaz Boru Hattı’nın inşası için Rusya’ya gereken izni verdi. Ama Finlandiya, boru hattı inşasına verdiği izinde, döküntülerin yaratabileceği sorunları önleyebilmek için, boru hattının parçalarını yerleştirecek gemilere, Finlandiya ekonomik bölgesinde demirleme yasağı getirdi. Kuzey (Nord) Akım boru hattı, daha önce Rusya, İsveç, Danimarka ve Almanya’dan gereken izinleri almıştı. Doğalgaz boru hattı projesinin 7,4 milyar Euroya mal olacağı tahmin ediliyor.
Finlandiya’dan beklenen izin, 2012 yılında tamamlanması beklenen 1220 kilometrelik Nord Akım hattının inşasının gerçekleşmesi için aşılması gereken son resmi engeldi. Nord Akım hattından her yıl Almanya ve diğer Avrupa Birliği üyelerine 55 milyar metreküp doğalgaz sevk edilmesi planlanıyor.
Rus Gazprom, Nord Akım Boru Hattı’ndaki yüzde 51 hissesi ile projede en büyük paya sahip olan şirket konumunda, Alman BASF-Wintershall ve E.ON Ruhrgas şirketleri yüzde 20′şer ve Hollanda’nın Gasunie şirketi yüzde 9 hisseye sahip.
Baltık Denizi bölgesinde, bu projenin, deniz dibinde yatan zehirli maddeleri, özellikle 2. Dünya Savaşı’ndan kalma çok sayıdaki cephanenin içindeki maddeleri hareketlendireceği kaygıları dile getirilmekteydi. Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de 10 Şubat 2010 Çarşamba günü düzenlenen toplantıda Rusya başbakanı Vladimir Putin, Nord Akım’ın çevre üzerindeki etkileri konusunda yoğun araştırma yürütüldüğünü ve boru hattının güvenli olduğunu söylemişti.
Kuzey Akım boru hattına ilk gazı pompalamaya başlayan Rusya, Avrupa doğalgaz piyasasına hâkim olma yolunda yeni adımlar atıyor. Rus doğalgazını Kuzey Denizi üzerinden Almanya’ya, oradan da çeşitli komşu ülkelere dağıtacak Kuzey Akım boru hattının ilk ünitesi bu yılın kasım ayında devreye girecek. Rusya’nın Ukrayna’yı devre dışı bırakarak, Karadeniz üzerinden Bulgaristan’a, oradan da Güney Avrupa’ya dağıtmayı planladığı ikinci boru hattı olan Güney (South) Akım boru hattı için anlaşma imzalandı. Ancak Avrupa Birliği (AB) ülkeleri içinde bu projelere karşı bazı çekinceler de var.
İnşaata gelecek yıl başlanması, ilk doğalgaz naklinin ise 2015′te gerçekleşmesi ve yalnızca su altında kalan kısmının inşaatının 10 milyar dolara mal olması bekleniyor. Güney Akım’ın inşası için Gazprom‘la anlaşan enerji şirketleri Fransız Edf, İtalyan Eni ve Alman Wintershall oldu. Buna göre Rus ortak, proje hisselerinin %50′sine sahip olacak, diğer üç şirket ise kalan yarıyı paylaşacaklar. Boru hattının ilk ayağının Bulgaristan, Sırbistan, Macaristan, Slovenya, Avusturya ve İtalya’ya doğalgaz sağlaması planlanıyor. Güney Akım hattının ikinci ayağının ise Türkiye, Yunanistan, Makedonya ve Hırvatistan’ın doğalgaz taleplerine karşılık vermesi öngörülüyor.
Gazprom’un yaptığı son araştırmalar, Avrupa’nın doğalgaz talebinin bir önceki çeyreğe oranla %40 artmış olduğunu ortaya koyuyor. Bu yüzden, her geçen gün birbirine rakip boru hatları planlanıyor.
Güney Akımı projesinin ortaklarından Alman Wintershall şirketinden Rainer Seele, Asya ülkelerinin doğal kaynakları için süren küresel rekabet kapsamında Güney Akım projesinin de diğer boru hatları gibi Avrupa ekonomisi için hayati olan enerji kaynaklarına ulaşım sağlamayı hedeflediğini söyledi. Seele’ye göre, Güney Akım boru hattının Nabucco ile bir ilintisi yok. Her iki boru hattının tamamen farklı hedefleri bulunuyor. Güney Akım boru hattı, Avrupa’nın güney doğusunun enerji ihtiyacını karşılamak üzere yeni ve güvenli sevkiyat kapasitelerinin oluşturulmasını amaçlıyor. Nabucco ise ilk elde Avrupa için yepyeni bir sevkiyat hattı hedefliyor. Bu durum iki hattın birbirleri ile rekabet içinde olmadığını gösteriyor.
Nabucco projesindeki ana hedef, Rusya’ya bağımlılığı azaltmak, en azından AB’nin aklında bu var. İnşa edilecek Güney Akım boru hattı, Avrupa Birliği’nin desteklediği Nabucco’ya rakip. Gaz pokerinin diğer ilginç yanı da söz konusu rakip projelere Almanya’da iki dönem önce iktidarda bulunan Yeşiller-Sosyal Demokrat Parti koalisyonunun liderleri tarafından danışmanlık yapılıyor olması. Yeşiller Partisi’nin Eski Eşbaşkanı ve eski Dışişleri Bakanı Joschka Fischer, Nabucco’ya detsek verirken, Güney Akım projesinde eski Başbakan ve Sosyal Demokrat Parti Genel Başkanı Gerhard Schröder yer alıyor.
Türkiye’den geçerek Kafkaslar ve Ortadoğu ile Avrupa’nın doğusunu birbirine bağlayan Nabucco’nun inşasına ilişkin nihâi kararın bu yılın sonunda alınması bekleniyor. Bundan dolayı, Güney Akım boru hattının hissedarları ise hızlı davranmaya çalışıyorlar.
Kâğıt üzerinde her şey sorunsuz görünüyor. Rus enerji devi Gazprom, şu sıralarda batılı ortak firmalarla birlikte iki büyük doğalgaz boru hattının çalışmalarıyla meşgul: “Nord Stream” ve “South Stream” diye anılan Kuzey ve Güney Akım boru hatları.. AB Komisyonu’nun Enerjiden Sorumlu Üyesi Günther Oettinger, Kuzey Akım boru hattının çoktan Avrupa’nın altyapısına dâhil olduğuna dikkat çekiyor. Ancak AB içerisinde bu konuda farklı görüşler var.
Güney Akım, Brüksel’de açık bir direnişle karşılaşıyor. Hazar Denizi bölgesinde, özellikle Azerbaycan ve Türkmenistan çevresinde dünyanın en büyük doğalgaz rezervlerinin olduğu tahmin ediliyor. Brüksel, bu doğal kaynakları AB’nin ihtiyacı için kullanmak istiyor ve Avrupa’ya bu sevkiyatı Türkiye üzerinden, Rusya’yı devre dışı bırakarak yapmak arzusunda. Sevkiyat için bir olasılığın da, Nabucco boru hattı olduğu belirtiliyor. Bu hat, Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya’dan geçecek olan Güney Akım boru hattı ile büyük benzerlikler taşıyor.
Kaynakça
BBCTürkçe, 2010. Baltık Denizi’nden boru hattına yeşil ışık, 13 Şubat 2010 tarihinde ulaşıldı.
BBC, 2011. EU denies Russia-Asia gas pipeline rivalry, 18 Eylül 2011 tarihinde ulaşıldı.
BBCTürkçe, 2011. Rusya-Avrupa boru hattı için anlaşma, 18 Eylül 2011 tarihinde ulaşıldı.
DWTürkçe, 2011. Doğal gaz savaşları kızıştı, 18 Eylül 2011 tarihinde ulaşıldı.
DWTürkçe, 2011. Doğalgaz savaşlarında dönüm noktası, 18 Eylül 2011 tarihinde ulaşıldı.
ENTürkçe, 2011. Güney Akım, hayata geçiyor, 18 Eylül 2011 tarihinde ulaşıldı.
