Tetiklenmiş Depremler (Genel Bilgilendirme)

Genel AçıklamaDepremlerin çok büyük bir çoğunluğunun, fayların çevresinde, uzun bir sürede birikmiş olan elastik yamulmanın (elastic deformation, elastic strain) bir bölümünün, ani olarak rahatlamasının ürünü olduğu bilinmektedir. Bu rahatlama sırasında, deprem öncesinde söz konusu yamulmanın yamulan kütleye uygulamakta olduğu durağan gerilim (static stress) alanı önemli ölçüde değişmektedir. Bu değişim bazı bölgelerde gerilimin azalması, bazı bölgelerde…

devamını oku

Depremin Büyüklüğü: ML, mb, Ms, MD ve Mw

Bir depremin boyutu nedir ve nasıl ölçülür sorularına yanıt bulabilmek için sismologlar (deprembilimciler) değişik yöntemler geliştirmişlerdir. Depremin şiddeti ve yaptığı zararlar depremin merkezinden uzaklaştıkça azalmakla beraber büyüklüğünde (magnitünde) bir değişme söz konusu değildir. Bir depremin şiddeti depremin çevreye verdiği zarara göre belirlenmektedir. Depremin yaptığı zarar binaların yapılış şekli, depremin merkez üstünden dış merkezinden uzaklık, binaların üstüne oturduğu yerin…

devamını oku

Modern Zemin Mekaniği’nin Kuruluşu: Karl von Terzaghi ve Türkiye

“Modern Zemin Mekaniği”nin kurucusu Karl Terzaghi (1883-1963)’dir. Terzaghi’nin ataları bugün İtalya topraklarında bulunan Lombardiya, Ladi’de uzun bir askeri geçmişe sahiptirler. Karl Terzaghi’de 2 Ekim 1883′te Prag’da Albay Anton ve Amalia Terzaghi’nin çocukları olarak dünyaya gelir. Babasının 1890 yılında erken ölümü üzerine Karl Terzaghi’nin vasiliğini annesinin babası Karl Eberle üstlenir. Dedesi Karl Eberle 1846 yılında Viyana…

devamını oku

Cehenneme Açılan Kapı

Türkmenlerin “Cehenneme Açılan Kapı” adını verdiği, 35 yıldır için için yanan doğalgaz rezervi (/birikintisi, yığını), sondaj yapan yerbilimciler tarafından bulundu. (bkz. Şekil 1, 2) Bu rezerv, kamp alanındaki sondaj malzemelerinin yerin dibine gitmesi sonucu bulundu. Yeraltındaysa, büyük bir mağaranın olduğunu düşünülüyor. Ne kadar doğalgazın yandığıysa bilinmiyor. Dünyada çapında da benzer olaylar yaşanmış. Çin, Hindistan, Rusya,…

devamını oku

Jüpiter’in Uydusu İo’nun Jeoloji Haritası Üretildi

Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter büyük ölçüde hidrojen ve helyumdan oluşuyor ve yapısı itibariyle gaz devi sınıfına giriyor. Jüpiter’in 63 doğal uydusundan dördü olan; İo, Europa, Ganymede ve Callisto’yu, ilk kez gökbilimci Galileo Galilei 1610 yılında kendi yaptığı basit teleskopla keşfetmişti. 1970′lere kadar bilinen uydu sayısı 13 iken Jüpiter’e gönderilen Voyager uzay araçları ve…

devamını oku

Ay’da Güncel Jeolojik Etkinlikler Sonucu Horst ve Graben Oluşuyor

Yıllar geçse de Ay aynı görünümünü koruyor mu?.. Her ne kadar milyonlarca yıldır kraterler ve yüzeyindeki diğer oluşumlar olduğu gibi duruyor gözükse de, Ay her zaman bu şekilde değildi. Yüz milyonlarca yıl Ay’a çarpan göktaşları (meteorlar) da Ay’ın yüzündeki kraterleri oluşturmuş. Tamamıyla soğumuş olan Ay, Dünya’ya her zaman ayni yüzünü gösteriyor. Ay’ın başlangıçta nasıl oluştuğu…

devamını oku

BAS: Antarktika Buzullarının Altındaki Topoğrafya Ortaya Çıkarıldı

Antarktika kıtasının buzullar olmadan nasıl görüneceğine dair kapsamlı çalışmanın sonuçları açıklandı. Britanya Antarktika Araştırmaları Kurumu tarafından yapılan çalışmada kıtanın kaya tabanını 3 boyutlu olarak gösteren bir model ortaya çıkarıldı. Antarktika üzerinde 27 milyon noktadan toplanan verilere dayanılarak oluşturulan modelin adı Bedmap2. Araştırma ekibinden Hamish Pritchard ortaya çıkan model sayesinde dünyanın diğer coğrafi bölgelerinde görülen dağ, vadi,…

devamını oku

Antarktika’daki Sondaj Vostok Gölü’ne Vardı

Rus biliminsanları Güney Kutbu’nda (Antarktika kıtasında) buz tabakasını 4 kilometre delerek altta gömülü bir göle ulaştıklarını açıkladılar. Saint Petersburg merkezli araştırma enstitüsünden mühendisler, ilk kez bu tip bir tatlı su gölüne sondaj yapmayı başaran ekip olarak tarihe geçti. 1990 yıllarında başlayan sondaj çalışmalarında, kıtada, şimdiye kadar 300’e yakın yeraltı gölü bulundu. Üstündeki Rus araştırma üssüne atfen Vostok…

devamını oku

Geleceğin Teorik Süper Kıtası: Amasia

İlk önce Arktik Okyanusu ve Karayipler yok olacak. Ardından Kuzey Kutbu’nda çarpışacak olan Asya ile Avrupa (Avrasya) ve Amerika, yeni bir süper kıtayı meydana getirecek.. Özetle, Avrasya’ya kardeş geliyor, Amasia (Amerika+Asya).. Unutmadan, yeni süper kıta modelinde sadece Antarktika ayrı kalıyor. Yale Üniversitesi’ndeki yerbilimciler (jeologlar), Amerika ve Avrasya kıtalarının 50 ila 200 milyon yıllık bir süre içinde birleşeceğini…

devamını oku

Kripton-81 ile Nübiya Kumtaşı Akiferi’nin Keşfi

Dünyanın en eski akiferlerinden biri olan Nübiya* Kumtaşı Suvereni** (NKS), Kuzey Afrika’da 2 milyon kilometrekarelik bir alana yayılıyor. Söz konusu alanın neredeyse tümünü kaplayan yeraltısuyu, kayaların ve kumun arasından son derece yavaş bir şekilde Akdeniz’e doğru ilerliyor; neden hidrolik gradyan, darcy.. Mısır ve Libya’daki efsanevi vahaların kaynağı NKS’nin nasıl bir döngüye sahip olduğu yani akiferin nasıl…

devamını oku

Afrika’nın Akifer Haritası

Nedir, bu akifer (suveren).. Her jeolojik (yerbilimsel) birim bünyesinde su içermez veya barındırdığı suyu vermez ya da zorluk çıkarır. İşte bu sınıfta: akifüj (susavan), akiklüd (suvermez) ve akitard vardır. Akiferse candır, birkaç türü vardır. Ama hepsi su içerir, taşır ve bu mevcut suyun neredeyse tamamını verir. Neredeyseden kasıt şu; santrifüj, kılcal saçak (kaliper), adhezyon, kohezyon…

devamını oku

Kanada’da 1,5 Milyar Yaşında Su Bulundu

Kanada’daki bir kurşun-çinko madeninde tarih öncesi dönemden kalma su bulundu. Suyun 1,5 milyar yıllık olduğu belirtiliyor. Sülfür cevherlerinde bulunan suyun daha önce yüzeyde olduğu ve zamanla kayaların arasından sızıp yeraltında biriktiği düşünülüyor. Laboratuvar incelemeleri devam eden suyun şimdiye kadar bulunan en yaşlı su olduğu belirtiliyor. Ayrıca suyun içinde mikroorganizma bulunup bulunmadığını belirlemek için test yapılıyor….

devamını oku

Grönland Buzullarının Sakladığı Büyük Kanyon

Grönland’ın büyük kısmını örten buz tabakasının altında, dünyanın en büyük kanyonlarından biri keşfedildi. Henüz buzul tabakası yokken, yaklaşık 4 milyon yıl önce, oradan akan büyük bir nehir, en az 750 kilometre uzunluğa ve 800 metreden fazla derinliğe sahip kanyonu şekillendirmiş. Kanyon, iklim değişikliği konusunda çalışma yürüten araştırmacıların radar yoluyla Grönland’ın temel kayalarını haritalarken kazayla ortaya…

devamını oku

Kuvars Zengini Kayaçların Kıtasal Kabuk Deformasyonundaki Rölü

Yeni yapılan araştırmaya göre (öz aşağıda) depremleri önceden tahmin etmek, dağ oluşumlarını ve kıta tektoniğini anlamak için yeraltındaki kuvars yataklarından faydalanılabilir. Yerdoğabilimci Anthony Lowry (Yutah Devlet Üniversitesi) ve Marta Perez-Gussinye’nin (Londra Üniversitesi) ortak araştırması fay hatlarının, dağların, vadi ve düzlüklerin oluşumunun ve konumunun ardındaki gizemi çözmeyi amaçlıyor. The role of crustal quartz in controlling Cordilleran deformationLarge-scale…

devamını oku

Depremlerle Yaşamayı Öğrenen Bir Toplum: Japonlar

Dünyayı tsunami kelimesiyle tanıştıran Japonya oldu. Sözcük anlamı “liman dalgası” olan tsunami, deprem sonrasında meydana geliyor. 1707 yılında gerçekleşen ve Şikoku adasını etkileyen bir açık deniz depreminin binlerce kişinin ölümüne yol açtığı belirtiliyor. Japonya, birden fazla tektonik plakanın üzerinde bulunuyor ve yılda yaklaşık 1000 sarsıntı yaşıyor. Küçük sarsıntıların çoğu kamuya yansımıyor; Japonya’da yaşayanlar da orta…

devamını oku

11 Mart 2011 Japonya Depremi Gün Süresini Kısaltmış Olabilir

9 Mart 2011 Çarşamba günü 7,2 büyüklüğündeki deprem ve ardından gelen artçılar haberci miydi, yoksa bunlar birbirinden bağımsız depremler miydi.. Öncelikle deprembilimciler; sonra da tektonikçiler, yapısalcılar, yerbilimciler, yerdoğabilimciler bunun yanıtını arıyorken, bir hidrojoolog olarak onların pişmiş aşına su katmak, olmaz.. 11 Mart 2011 Cuma günü, yerel saatle 14.46′da (Türkiye saatiyle 07.46′da), Japonya’nın kuzeydoğusundaki okyanus açıklarında 9,0 büyüklüğünde bir…

devamını oku

27 Şubat 2010 Şili Depremi Gün Süresini Kısaltmış Olabilir

Şili‘nin orta kesiminde 8,8 büyüklüğünde deprem meydana geldi. USGS’ye göre deprem yerin 35 kilometre altında meydana geldi. Aynı kuruma göre, depremin merkez üssünün, Concepcion’un 115 kilometre kuzeydoğusunda ve başkent Santiago’nun 325 kilometre güneybatısında olduğu belirtildi. Şili Cumhurbaşkanı Verónica Michelle Bachelet Jeria depremden etkilenen çevreleri “felaket bölgesi” ilan etti ve serin kanlı olma çağrısı yaptı. Dünya tarihinin kayıtlara…

devamını oku

ESA: Bilinen En İyi Çözünürlükteki Moho Haritası

Moho ya da Moho süreksizliği, yerkabuğu ile manto arasındaki temsili sınırdır. Bu hayalî sınırda, maddenin yoğunluk farkından dolayı sismik dalgaların verdiği tepki değişiklik gösterir. Moho, Yerküre’nin iç hareketliliğini gösterdiği için bunu anlamak, kavramak, çözmek çok önemli, ha, gerçekten önemli mi bilinmez.. Kıtasal veya okyanusal türde olan kabuk (yerkabuğu), mavi gezegenimizin en dış yüzeyini kaplamaktadır. Biz bunun…

devamını oku

Dünya Çekirdeğinin Manyetik Gizemi

Depremler, volkanik püskürmeler ve Dünya’nın sürekli değişen manyetik alanları üzerinde yapılan gözlemler, uzmanların gezegenimizin merkezine yeni bir kapı açabilmesini sağladı. Jules Verne yüz yılı aşkın süre önce Arzın Merkezine Seyahat (Fr. Voyage au centre de la Terre) romanını yazdığında, ışıldayan kristaller ve çalkantılı bir deniz, tarih öncesinden kalma hayvanlar ve dev mantarlar bulunacağını tasavvur etmişti. Yerkabuğunun altı, aslında tam…

devamını oku

Çin’in Arsenikli Yeraltısuları

Çin’de yapılan bir araştırma, neredeyse 20 milyon kişinin arsenikli su içtiğini gösteriyor. Science dergisinde yayınlanan araştırmada biliminsanları, ülkenin jeolojik yapısına bakarak en tehlikeli olabilecek yerleri belirledi. Arsenik doğal olarak yerkabuğunda bulunur. Ama yeraltısuyuna karışması, bu suya uzun süre maruz kalanlarda büyük sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunlar cilt (deri) hastalıkları ile cilt, akciğer, mesane (idrar kesesi) ve böbrek kanseridir….

devamını oku